Taalbeheersing Nederlands I: Samenhang in tekst en discourse

Bekijk rooster Print deze pagina

Cursusdoel

Aan het eind van de cursus weet de student:
  • dat samenhang in teksten en gesprekken organiserende principes kent;
  • dat lezers betekenis geven aan een taaluiting door samenhang te construeren met andere taaluitingen
Aan het eind van de cursus kan de student:
  • de samenhang in gesprekken en teksten analyseren;
  • een kleinschalig corpusonderzoek opzetten en uitvoeren;
  • verslag doen van een corpusonderzoek.

Vakinhoudelijk

In de cursus Tekst en Discourse zetten we taal als communicatiemiddel centraal: we behandelen allerlei elementaire thematieken en begrippen uit de taal- en communicatiewetenschap. Communicatie betekent ‘iets gemeenschappelijk maken’ ofwel ‘het scheppen van gezamenlijke betekenis’. Dat is het eerste kenmerk van communicatie: het is iets van samen. We bouwen in de cursus voort op de kennis die je hebt opgedaan over de structuur van de Nederlandse taal, maar we richten ons nu veel sterker op de functies van taal: spreken en schrijven doen we namelijk altijd met een doel. En dat is het tweede kenmerk van communicatie: we gebruiken taal om doelen te bereiken.
Wanneer iemand bijvoorbeeld aan je vraagt: “Wil je het raam open doen?”, is het niet de bedoeling dat je antwoordt met “Ja!”, maar dat je daadwerkelijk het raam opent. Wanneer een docent een onderwijstekst schrijft, is het primair de bedoeling dat de leerlingen de inhoud in de tekst begrijpen en onthouden. Bij een instructietekst om een kast in elkaar te zetten, is het doel dat je er inderdaad in slaagt om van de losse onderdelen een kast te maken. Goede communicatie is effectieve communicatie: bereikt het gesprek of de tekst zijn doel?

Om die vraag te kunnen beantwoorden, kijken we eerst naar enkele organiserende principes in gesprekken en teksten: we structureren onze taaluitingen zodanig dat we de betekenis ervan over kunnen brengen. Bij dat overbrengen denken we na over de ontvanger van onze taaluiting: wat voor relatie hebben we met elkaar, welke kennis en ervaringen heeft de ontvanger, in wat voor situatie bevinden we ons? Kortom, hoe verwerkt de ontvanger de uiting? In de eerste helft van de cursus stellen we dan ook de processen aan de orde waar zowel sprekers als luisteraars, en zowel schrijvers als lezers mee te maken hebben.
Vervolgens bestuderen we in de tweede helft van de cursus communicatie in functionele contexten, dus communicatie waarin doelen gerealiseerd (moeten) worden. De relatie tussen taal en context is tweeledig: de context bepaalt de betekenis van talige uitingen, maar talige uitingen creëren ook zelf de context. Met het oog daarop behandelen we diverse aspecten van communicatie in de samenleving, in organisaties en in de media.

Aanvullende informatie

LET OP: De cursussen NE1V13003 Ned-Tekst en Discourse en CI1V3001 Ciw-Taal en communicatie kunnen niet beide deel uitmaken van jouw examenprogramma in verband met een inhoudelijke overlap.

Luistertaal
In deze cursus is Luistertaal mogelijk. Deze cursus wordt aangeboden in het Nederlands. De cursus staat ook open voor studenten die deze taal vooral receptief beheersen (als luistertaal). Deze studenten kunnen desgewenst in het Engels of Duits deelnemen, en ook toetsonderdelen in die talen afleggen. Als je van luistertaal gebruik wilt maken, neem dan direct na inschrijving contact op met de docent. Let op: als je van luistertaal gebruik maakt, dan wordt deze cursus opgenomen in de profileringsruimte van je opleiding. De cursus kan dan niet gelden als taalspecifieke cursus binnen het major of minor onderdeel van je opleiding.

Early Exit option for international exchange students (5 ECTS)
Exchange students who are required to return to their home university before January, are allowed to choose an Early Exit option for this course. The Early Exit option means that students can finish the course before Christmas break, receiving 5 ECTS for the course. Students must make arrangements with the course coordinator at the start of the course.

Werkvormen

Computerpracticum

Hoorcollege
Toelichting

Elke week zijn er 6 contacturen. Er is een hoorcollege van 2 uur waarin de stof wordt geïntroduceerd en er zijn twee werkcolleges waarin de stof wordt besproken en verwerkt via opdrachten.

Voorbereiding

De studenten bereiden zich voor op de werkcolleges door de opgegeven literatuur te lezen en de opdrachten te maken.

Werkcollege

Toetsing

Schriftelijk tentamen 2

Verplicht | Weging 60% | ECTS 4,5

Verslag 1

Verplicht | Weging 40% | ECTS 3

Ingangseisen en voorkennis

Ingangseisen

Er is geen informatie over verplichte ingangseisen bekend.

Voorkennis

Er is geen informatie over benodigde voorkennis bekend.

Voertalen

  • Nederlands

Cursusmomenten

Gerelateerde studies

Tentamens

Type Datum Tijd Locatie
Schriftelijk tentamen 2 donderdag 22 december 2022 19:00 - 21:00

Verplicht materiaal

Materiaal Omschrijving
BOEK
BOEK

Aanbevolen materiaal

Er is geen informatie over de aanbevolen literatuur bekend

Opmerkingen

LET OP: deze cursus is equivalent aan CI1V13001 Ciw-Taal en communicatie.

Coördinator

dr. J.N. den Ouden h.denouden@uu.nl

Docenten

S. Hilhorst s.hilhorst@uu.nl
dr. J.N. den Ouden h.denouden@uu.nl
dr. M.C.J. Scholman m.c.j.scholman@uu.nl

Inschrijving

Deze cursus is open voor bijvakkers. Controleer wel of er aanvullende ingangseisen gelden.

Inschrijving
Van maandag 30 mei 2022 tot en met vrijdag 24 juni 2022

Na-inschrijving
Van maandag 24 oktober 2022 tot en met dinsdag 25 oktober 2022

Inschrijving niet geopend
Permanente link naar de cursuspagina
Laat in de Cursus-Catalogus zien