Visies op Nederlandse identiteit: van Bataaf tot regenboogpiet

Bekijk rooster Print deze pagina

Cursusdoel

De studenten hebben inzicht in
- de concepten ‘culturele identiteit’, 'image' en ‘cultural memory’;
- de methodische uitgangspunten van het letterkundig en cultuurhistorisch onderzoek naar de representatie van identiteiten;
- de diverse – geografische, religieuze, politieke, economische, (multi)culturele en gender – dimensies van Nederlandse identiteiten door de geschiedenis heen;
- de manier waarop identiteit in een Nederlandse (historische) context geconstrueerd en gerepresenteerd werd/wordt via literatuur en andere media;
en kunnen
- de identiteitsvormende werking van literatuur en media analyseren;
- diverse perspectieven en stemmen rondom Nederlandse identiteitsvorming kritisch met elkaar confronteren;
- maatschappelijke discussies over Nederlanderschap en nationale identiteitsvorming analyseren en verrijken;
en zijn in staat invulling te geven aan de maatschappelijke rol van de Neerlandistiek.

Vakinhoudelijk

Discussies over diversiteit en culturele identiteit zijn de laatste jaren uitgegroeid tot een maatschappelijk en politiek debat. De felle strijd over Zwarte Piet is daar een sprekend voorbeeld van, net als het publieke debat over voorstel verplichte Wilhelmus-lessen in te voeren op scholen.

In deze cursus staat de vraag centraal hoe Nederlanders (als individu en als groep) naar zichzelf kijken (identiteit). We leggen de cultuurhistorische en theoretische basis waarmee je op die vraag kritisch kunt reflecteren. Om te achterhalen hoe de bewoners van het grondgebied dat wij vandaag als Nederland beschrijven, naar zichzelf hebben gekeken, lezen en analyseren we tekstuele en visuele representaties van Nederlandse identiteit uit diverse tijden en culturele domeinen (o.a. columns, pamfletten, liedteksten, prenten, essays, architectuur, schilderijen, romans) en bespreken factoren die van invloed zijn op de constructie van een zelfbeeld.

De cursus is chronologisch van opbouw: we maken een reis van Middeleeuwen tot heden. Bij elke periode/eeuw die we passeren, combineren we twee ‘kijkrichtingen’: we vragen ons af welke beelden van Nederland in die periode werden gecreëerd, maar ook hoe beelden uit die periode doorwerkten in de Nederlandse identiteitsvorming uit latere tijden. Zo maken we kennis met (zelf)beelden die in een lange culturele en mediale traditie staan (zoals de verdraagzame Nederlander of de Nederlandse poldercultuur), maar zullen we die beelden ook steeds opnieuw confronteren met alternatieve beelden, om zo kritisch te reflecteren op wat Nederland is/was en steeds opnieuw wordt gevormd door de verhalen die wij maken en elkaar vertellen.



Aanvullende informatie

Luistertaal
In deze cursus is Luistertaal mogelijk. Deze cursus wordt aangeboden in het Nederlands. De cursus staat ook open voor studenten die deze taal vooral receptief beheersen (als luistertaal). Deze studenten kunnen desgewenst in het Engels of Duits deelnemen, en ook toetsonderdelen in die talen afleggen. Als je van luistertaal gebruik wilt maken, neem dan direct na inschrijving contact op met de docent.

Early Exit option for international exchange students (5 ECTS)
Exchange students who are required to return to their home university before January, are allowed to choose an Early Exit option for this course. The Early Exit option means that students can finish the course before Christmas break, receiving 5 ECTS for the course. Students must make arrangements with the course coordinator at the start of the course.

Werkvormen

Hoorcollege

Werkcollege
Toelichting

Na een introductieweek waarin een theoretische basis wordt gelegd en het hedendaagse debat wordt verkend, reizen we in zes weken van de Middeleeuwen naar het heden. Aan de hand van een wekelijks hoorcollege en een interactief werkcollege - waarin tekstuele en visuele representaties en discussies over identiteit besproken en geanalyseerd - onderzoeken we voor elke periode hoe Nederlandse zelfbeelden werden geconstrueerd en hoe die zelfbeelden doorwerk(t)en in latere periodes.

Bijdrage

Studenten voeren regelmatig in groepjes onderzoeksopdrachten uit tijdens de werkcolleges. De eerste toets is een presentatie in een duo, over een gezamenlijk geanalyseerde casus.

Voorbereiding

Het lezen en bekijken van de opgegeven stof en het maken van de bijbehorende opdrachten, zie daarvoor de cursushandleiding.

Toetsing

Opdracht(en)

Verplicht | Weging 30% | ECTS 2,25

Presentatie

Verplicht | Weging 20% | ECTS 1,5

Take-hometentamen

Verplicht | Weging 50% | ECTS 3,75

Inzicht in het concept (culturele) identiteit; inzicht in de manier waarop identiteit gerepresenteerd werd/wordt via literatuur en andere media door de eeuwen heen; vaardigheid om de identiteitsvormende werking van literatuur en media te analyseren; vaardigheid om te reflecteren op onderzoek naar Nederlandse beeld- en identiteitsvorming; vaardigheid om maatschappelijke discussies op het gebied van Nederlandse zelfbeelden te duiden; vaardigheid om zich mondeling en schriftelijk uit te drukken.

De presentaties vinden plaats op de werkcolleges; planning in overleg met de duo's. De opdracht betreft het schrijven van een recensie over een relevante monografie, voor deadline zie studiehandleiding. Het take-hometentamen wordt in week 8 uitgedeeld en in week 8 ingeleverd.

Ingangseisen en voorkennis

Ingangseisen

Je moet minimaal 45 punten voor categorie 1 (Bachelor Inleiding) hebben behaald

Voorkennis

Algemene historische en letterkundige kennis wordt aanbevolen. Als je twijfelt of je over voldoende voorkennis beschikt, raden wij je dringend aan contact op te nemen met de cursuscoördinator.

Voorkennis kan worden opgedaan met

Letterkundecursussen uit de basispakketten Nederlands: Nederlandstalige teksten en culturen 1750-heden, Nederlandstalige teksten en culturen 1500-1800 en Nederlandstalige teksten en culturen 1150-1550

Voertalen

  • Nederlands

Cursusmomenten

Gerelateerde studies

Thema's

Tentamens

Er is geen tentamenrooster beschikbaar voor deze cursus

Verplicht materiaal

Materiaal Omschrijving
LIT LIJST Literatuurlijst wordt t.z.t. bekendgemaakt; de meeste teksten zijn digitaal beschikbaar.

Aanbevolen materiaal

Er is geen informatie over de aanbevolen literatuur bekend

Opmerkingen

Deze cursus maakt deel uit van de minor Identiteit en diversiteit in Nederlandse taal en cultuur.

Coördinator

L.J. Ham l.j.ham@uu.nl

Docenten

L.J. Ham l.j.ham@uu.nl
dr. D.E. van der Poel D.E.vanderPoel@uu.nl

Inschrijving

Deze cursus is open voor bijvakkers. Controleer wel of er aanvullende ingangseisen gelden.

Inschrijving
Van dinsdag 30 mei 2023 tot en met vrijdag 23 juni 2023

Naar OSIRIS-inschrijvingen
Permanente link naar de cursuspagina
Laat in de Cursus-Catalogus zien