Van papier tot plastic. Materialen en technieken in de kunst (2025/2026: Periode 1)

Bekijk rooster Print deze pagina

Cursusdoel

Het doel van deze cursus is dat je bekend raakt met de technieken, de materialen en het productieproces van kunstwerken. Die kennis moet niet alleen op zichzelf staan, maar vooral aangewend kunnen worden in verband met de kunstgeschiedenis. Niet alles is met elk materiaal mogelijk, en niet elke techniek was in iedere periode beschikbaar.

Deze cursus wil studenten dus leren om meer te begrijpen van de historische ontwikkeling van materialen en technieken, maar ook om van individuele kunstwerken het gebruikte materiaal en de techniek beter te herkennen en onderscheiden. Wat zijn bijvoorbeeld kenmerkende verschillen tussen een ets, een gravure of een houtsnede? De materiële conditie van een schilderij of sculptuur is belangrijk voor restauratie en conservering. Maar de identificatie van materialen en technieken van een kunstwerk is ook belangrijk om een werk beter in zijn historische context te plaatsen, te begrijpen, en te waarderen. Materialen en technieken zijn altijd belangrijk geweest in de historiografie. De cursus laat de student ook reflecteren over de rol van materiaal, techniek en maakproces in de geschiedenis van de kunstgeschiedenis. De student verwerft kennis van begrippenapparaat met betrekking tot materialen en technieken, en kan deze ook correct toepassen.

Leerlijn onderzoeksvaardigheden
Bij het schrijven van een paper worden ook academische (onderzoeks)vaardigheden geoefend. Je verwerft kennis over en zet je eerste stappen in het ontwikkelen van een probleem- en vraagstelling. Je maakt kennis met hoe en waar je informatie kan zoeken (dataverzameling) m.b.t. het artistiek gebruik van materialen en technieken en je oefent dit. Je zet je eerste stappen in het nadenken over de inbedding van je onderzoeksvraag in een ruimer onderzoekskader. Op vlak van methode maak je kennis met (aspecten van) diverse methoden en hun belang voor het onderzoek: kunsthistorische, natuurwetenschappelijke, etnografische methoden. Je leert over het wetenschappelijk belang van reconstructie/re-enactment. Je leert kustwerken visueel analyseren en dit met aandacht voor materiaal en techniek. Je doet literatuuronderzoek.

Vakinhoudelijk

Kunstwerken zijn dingen. Ze zijn gemaakt van bepaalde materialen door toepassing van bepaalde technieken en gebruik van verschillende gereedschappen. En ze kunnen kapot. Dit simpele gegeven is het uitgangspunt van de cursus. Deze cursus biedt een uitgebreide kennismaking met een aantal materialen en technieken van de tekenkunst (o.m. papier), de schilderkunst (het schilderen op doek, paneel en andere dragers), grafiek (druktechnieken zoals houtsnede, gravure, ets en litho) en fotografie (de verschillende technieken en de geschiedenis van de ontwikkeling ervan), de beeldhouwkunst (de bewerking van verschillende soorten hout, steen, metaal, en kunststoffen of plastics in de twintigste eeuw), en toegepaste kunsten (zilver, glas en porselein). Deze cursus is inleidend op de kunstgeschiedenis. Om kunstwerken te begrijpen moeten we niet alleen kennis hebben van de intellectuele en economische context, maar ook van materiële en technologische mogelijkheden van een periode.
In deze cursus worden excursies geroosterd op vrijdagen. Houd er rekening mee dat die excursies meer tijd in beslag nemen, en (kunnen) afwijken van het rooster.

Let op: deze cursus is alleen toegankelijk voor studenten BA Kunstgeschiedenis en premasterstudenten Kunstgeschiedenis.

Aan excursies zijn mogelijk kosten verbonden. Het loont een Museumkaart aan te schaffen.



Werkvormen

Excursie

Hoorcollege

Werkcollege

Toetsing

Digitale toets

Verplicht | Weging 70% | Minimum cijfer 5,5 | ECTS 5,25

Paper

Verplicht | Weging 30% | Minimum cijfer 5,5 | ECTS 2,25

Ingangseisen en voorkennis

Ingangseisen

Er is geen informatie over verplichte ingangseisen bekend.

Voorkennis

Er is geen informatie over benodigde voorkennis bekend.

Voertalen

  • Nederlands

Cursusmomenten

Gerelateerde studies

Tentamens

Er is geen tentamenrooster beschikbaar voor deze cursus

Verplicht materiaal

  • BOEK
    Cursushandboek: 'Kunsttechnieken in historisch perspectief' (Turnhout 2011; redactie: H. Westgeest, T. van Bueren, A Groot, A. de Koomen; uitgeverij Brepols). Let op, wegens slechte verkrijgbaarheid komt de docent met een alternatief.
  • BOEK
    Cursushandboek: "Academisch schrijven", Joy de Jong. Verkrijgbaar via: https://www.coutinho.nl/nl/handboek-academisch-schrijven-9789046906347 Handboek academisch schrijven geeft inzicht in de mechanismen van academisch denken, academisch schrijven en academische teksten.

Aanbevolen materiaal

Er is geen informatie over de aanbevolen literatuur bekend

Coördinator

dr. T. Hagendijk t.hagendijk@uu.nl

Docenten

dr. T. Hagendijk t.hagendijk@uu.nl
M.A.H. Bol M.A.H.Bol@uu.nl
prof. dr. S.G.M. Dupré s.g.m.dupre@uu.nl
dr. D. Meuwissen D.Meuwissen@uu.nl
dr. W.C. Wiertz w.c.wiertz@uu.nl

Inschrijving

Let op: deze cursus is niet toegankelijk voor studenten van andere faculteiten, bijvakkers mogen zich dus niet inschrijven.

Inschrijving
Van maandag 2 juni 2025 tot en met vrijdag 20 juni 2025

Naar OSIRIS-inschrijvingen
Permanente link naar de cursuspagina
Laat in de Cursus-Catalogus zien